Open Monumentendag Cranendonck

De Sint-Jozefkerk was de parochiekerk van Budel-Dorplein (provincie Noord-Brabant), gelegen aan het Kerkplein 201.

Geschiedenis

Budel-Dorplein, vanaf 1892 gebouwd nabij de Budelse zinkfabriek, had aanvankelijk geen kerk en het volcontinu werkrooster maakte het voor de werknemers vaak onmogelijk om de voettocht naar de kerk in Budel of het Belgische Hamont te ondernemen. Daarom kwam er al in 1896 een kapel op het fabrieksterrein, in de retortenfabriek, nadat voordien de mis in een gang van het kantoor was opgedragen.
De mis werd aangekondigd door de fabrieksfluit, wat een unicum genoemd mag worden.

Inleiding

De VILLA is in 1898 gebouwd voor de directeur van de zinkfabriek te Budel-Dorplein, Emile Dor. Het pand dat zowel kenmerken heeft van het eclecticisme als van de Italiaanse Neo-renaissance maakt onderdeel uit van het
fabrieksdorp, zoals dat vanaf 1892 werd opgezet door de gebroeders Dor ten behoeve van de door hen opgerichte zinkfabriek.

Open tuin - Hoofdstraat 102 - Budel-Dorplein

Ontstaan zinkfabriek en Dorplein

In 1892 kochten de Belgische gebroeders Lucièn en Emile Dor, tesamen met andere aandeelhouders, 680 ha. grond van de gemeente Budel. Het betrof een gebied onder de naam ''Schooter hei''. Ze begonnen terstond met het bouwrijp maken van het water- en vennengebied en ontwikkelden een zinkfabriek. De eerste oven ging onder vuur in 1893. Ook werd al snel gestart met woon- en verblijfplaatsen voor employés en werklieden. Daarvoor werd, naast privéwoningen, ''Hotel Sint Joseph'' (in de volksmond ''De Cantine'') gebouwd voor de arbeiders die in ploegendienst werkten. De vervoersmogelijkheden waren nog zeer beperkt voor de werklieden uit de wijde omgeving, met werktijden van 6 dagen per week en 12 uur per dag.

Deze villa is in 1902 gebouwd voor Maurice Dor, neef van de stichters van de zinkfabriek.
Het gebouw aan de belangrijkste weg maakt onderdeel uit van het fabrieksdorp zoals dat vanaf 1892 werd opgezet door de gebroeders Dor ten behoeve van de door hen opgerichte zinkfabriek.
In de villa woonden vanaf 1974 de zusters (Dochters der Liefde van de H. Vincentius a Paulo ) nadat ze uit ‘De Cantine’ vertrokken, tot 1987, toen ze Dorplein definitief hebben verlaten.
De villa heeft kenmerken van de Chaletstijl. Het tweelaagse onderkelderde pand heeft een samengestelde plattegrond. De gevels zijn opgetrokken uit rode Belgische baksteen. Op de samengestelde zadeldaken liggen leien in maasdekking.

In 1892 besloot de gemeenteraad van de toenmalige gemeente Budel tot verkoop van 628 Ha. grond aan de Waalse broers Lucien en Emile Dor en geldschieter François Sepulchre, ten behoeve van een door hen op te richten zinkfabriek. Het gebied waarin de fabriek en het bijbehorende dorp tot stand zou komen, bestond uit onontgonnen heide met vennen. De fabriek werd gesitueerd ten noordoosten van de latere woonkern en gebouwd in 1892. Het complex bestond uit zes zinkovens, één hal en een kantoor. Daarmee was de eerste en uiteindelijk enige zinkfabriek in Nederland een feit. Belangrijke momenten in het bestaan van de fabriek waren de bouw van de nieuwe retortenfabriek in 1900, de bouw van hal 2 in 1905, gevolgd door hal 3 in 1908. In 1973 werd overgeschakeld op een nieuw procedé van zinkfabricage. Het oude kantoorgebouw is een van de weinige restanten van het oude fabriekscompex. Het heeft onder andere glas-in-loodramen met de afbeelding van de jonge, in 1898 ingehuldigde, koningin Wilhelmina.

Een tuin met vijver, verscholen hoekjes en natuurlijk veel bloemen en planten.
Hieronder een aantal doorkijkjes in de tuin.
Natuurlijk is het veel mooier oom de tuin met eigen ogen te komen bekijken. U ben t tijdens Open Monumentendag, 12 september, van harte welkom.

Het in de Nederlandse context unieke gevangenisgebouwtje is vermoedelijk gebouwd kort vóór of na 1900. Het gebouwtje in ambachtelijk-traditionele vormen maakt onderdeel uit van het fabrieksdorp, zoals dat vanaf 1892 werd opgezet door de gebroeders Dor ten behoeve van de door hen opgerichte zinkfabriek. Nadat het buiten functie en sterk onderkomen was geraakt is het sinds 1976 als opslagruimte door de nieuwe particuliere eigenaar gebruikt. In 2013-2014 is het gebouwtje met toestemming van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed volledig en minutieus gerestaureerd door de werkgroep Monumenten van Heemkundekring ‘De Baronie van Cranendonck’ en openbaar toegankelijk gemaakt. Sindsdien wordt het vaak bezocht door belangstellenden en is het bijzondere object opgenomen in wandel-, fiets-, en autoroutes.

St. Josephstraat 134 (galerie kunstenares Nanouk Weijnen)

De woning met atelier aan de Sint-Josephstraat maakt onderdeel uit van drie (van de oorspronkelijk elf geplande, maar niet uitgevoerde) straten met woningen voor de ‘ouvriers’, de arbeiders van de zinkfabriek.
Anders dan de op ruim bemeten percelen gelegen directeursvilla’s en de ook vrijstaand of als twee-onder-een-kap gebouwde ruime woningen voor de ‘employés’ (‘hoger’ personeel) dichter bij de fabriek, ging het hier om hoge vier-onder-een-kap woningen, die in 1907 wat verderop werden voltooid. Het betrof tien blokken van elk vier woningen aan de St. Josephstraat, de Liedekerkestraat en de Sepulchrestraat. Deze zijn genoemd naar St. Joseph, patroon van de arbeiders; graaf De Liedekerke, Belgisch industrieel en geldschieter van de fabriek; François Sepulchre, mede-oprichter en eveneens geldschieter van de zinkfabriek.
Het gaat om tweelaags woningen, rug aan rug gebouwd, waarbij elk gebouw uit vier woningen bestaat, met een lagere aanbouw.
Naar het voorbeeld in Mulhouse (Frankrijk) wordt dit type ook wel aangeduid als ‘Carré Mulhousien’-woningen.

U bent hier van harte welkom om de theetuin te bezoeken  in een oase van rust onder het genot van een kopje thee of koffie met gebak.
Een prijstijst kunt u hier  vinden.

Denk bij binnekomst om de registratie (verplicht) en volg de Coronaregels op, met name de afstand.

Het gaat ook hier om een tweelaagse woning, rug aan rug gebouwd, waarbij elk gebouw uit vier woningen bestaat, met een lagere aanbouw.
Naar het voorbeeld in Mulhouse (Frankrijk)  wordt dit type ook wel aangeduid als ‘Carré Mulhousien’-woningen.

Wie kent Ollie nog niet? Die nostalgische bus met die lekkere friet.

De naam zegt het al, bij deze knusse frietbus eet u gewoon een lekkere puntzak frieten, of patat, net wat u wilt, met de frietsaus van Oliehoorn, de bekende frikandel speciaal of de smakelijke rundvleeskroket met mosterd.
En wat is uw favo-frietje? Of bent u een vegetariër? Dan bakken wij voor u natuurlijk ook een kaassoufflé. Bovendien crosst Ollies frietbus op eigen kracht met friet, koffers, gitaar en veel bekijks naar uw locatie toe.
En gelooft u dat wij op uw event 600 puntzakken friet per uur serveren uit deze oldtimer?

Want Ollies frietbus is toch echt voorzien van forse HR-friteuses met een flinke capaciteit en hierdoor zeer geschikt voor grote bedrijfsfeesten, festivals en evenementen.

LET OP: alleen contact betalen mogelijk